Poważny niedobór witaminy C zdarza się w naszych czasach na szczęście rzadko. Nie znaczy to jednak, że należy zaniedbać odpowiednią podaż tej witaminy – nie zawsze przyjmujemy ją bowiem w odpowiednich ilościach, zwłaszcza w okresach zwiększonego zapotrzebowania na tej składnik odżywczy.
Im więcej dowiadujemy się na temat roli poszczególnych witamin, tym więcej możemy zrobić, aby już od najmłodszych lat ich podaż była odpowiednia. Okazuje się, że witamina C pełni więcej kluczowych funkcji niż dawniej uważano, a jej odpowiednia ilość wpływa na rozwój dziecka od pierwszych dni życia[1].
Rola witaminy C w organizmie
Witamina C, czyli kwas askorbinowy, pełni w organizmie szereg niezwykle istotnych funkcji. Przede wszystkim bierze udział w syntezie kolagenu, przez co warunkuje prawidłowe funkcjonowanie naczyń krwionośnych, skóry, zębów, dziąseł czy chrząstek stawowych.
Witamina C uczestniczy również w syntezie niektórych hormonów (m.in. adrenaliny), karnityny niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania mięśni, czy też lipidów skóry. Usprawnia przyswajanie żelaza, zwłaszcza niehemowego. Jest też silnym antyoksydantem – neutralizuje wolne rodniki odpowiadające za starzenie się komórek oraz rozwój nowotworów.
Jeśli chodzi o wzmacnianie układu odpornościowego, witamina C może wykazywać takie działania przyjmowana profilaktycznie. Nie stwierdzono, aby leczyła infekcje górnych dróg oddechowych, natomiast zapewnienie jej odpowiedniego poziomu w organizmie może skrócić czas trwania ewentualnych infekcji oraz złagodzić ich przebieg. Może to mieć związek z działaniem antyhistaminowym witaminy C[2].
Kiedy wzrasta zapotrzebowanie na witaminę C?
Witamina C powinna być dostarczana organizmowi w odpowiedniej ilości już od pierwszych dni życia. Ilość kwasu askorbinowego w mleku matki zależy od jej diety. Już w czasie ciąży kobieta powinna dbać o odpowiednią podaż witaminy C – ciąża zwiększa zapotrzebowanie na witaminę C, która powinna być dostarczona we właściwej ilości zarówno organizmowi kobiety, jak i rozwijającemu się dziecku.
Nieodpowiednia dieta to jedna z głównych przyczyn niedoboru witaminy C. Zbyt mała ilość owoców i warzyw, przewaga żywności przetworzonej oraz pasteryzowanej, lecz również zbyt duża ilość posiłków poddanych obróbce termicznej, która eliminuje od 50 do nawet 75% kwasu askorbinowego z danego produktu sprzyjają niedoborom witaminy C[3].
Do grup szczególnie narażonych na niedobór witaminy C należą ponadto:
– osoby niedożywione,
– palacze,
– osoby starsze,
– osoby cierpiące na zaburzenia wchłaniania,
– diabetycy,
– osoby narażone na ciągły stres,
– osoby narażone na ciągły kontakt z toksynami, wysokim poziomem zanieczyszczeń (smog, dym),
– kobiety stosujące antykoncepcję hormonalną[4].
Zapotrzebowanie na witaminę C wzrasta wraz z ryzykiem zachorowalności na infekcje górnych dróg oddechowych, czyli zwłaszcza w okresach przejściowych między jesienią a zimą i zimą a wiosną, u osób uprawiających sport. Dzieci karmione sztucznie powinny mieć suplementowaną witaminę C. U dzieci karmionych piersią poziom witaminy C zależy ściśle od diety matki.
Skutki niedoboru witaminy C
Niedobory tej witaminy prowadzą do różnego rodzaju zmian chorobowych i dolegliwości. Do objawów niedoboru witaminy C należą:
- utrudnione gojenie się ran,
- problemy skórne,
- kruchości i pękanie drobnych naczyń krwionośnych, powstawanie sińców i wybroczyn,
- podatność na stany zapalne dziąseł oraz na próchnicę,
- zwiększone ryzyko zakażeń,
- ospałość, apatia, obniżenie koncentracji,
- pośrednio anemia – ze względu na zaburzenia wchłaniania żelaza,
- częstsze infekcje,
- zaburzenia wchłaniania wapnia – w przypadku dzieci są to problemy z rozwojem układu kostnego, u dorosłych – osteoporoza,
- nadczynność tarczycy spowodowana zaburzeniami hormonalnymi,
- w skrajnych przypadkach – szkorbut – choroba spowodowana niedoborem witaminy C[5].
Badania naukowe dowodzą skutków zdrowotnych niedoboru kwasu askorbinowego. Dlaczego tak istotne jest zapewnienie odpowiedniej ilości tej witaminy już w czasie życia płodowego i w okresie noworodkowym, świadczy chociażby odkrycie badaczy z uniwersytetu w Kopenhadze. Wskazali oni na to, że spośród wszystkich tkanek i narządów noworodka to mózg jest najbardziej podatny na uszkodzenia i zaburzenia rozwoju nawet przy niewielkim spadku poziomu witaminy C. Najwyższe stężenie kwasu askorbinowego wykryto w neuronach mózgu – w przypadku niedoboru tego składnika, jest on zatrzymywany w mózgu. Wnioskuje się z tego, że odpowiednia podaż witaminy C w okresie noworodkowym nie tylko ma wpływ na prawidłowy rozwój mózgu dziecka, ale może również wpływać na późniejsze etapy jego życia. Jej niedobór chociażby może mieć wpływ na trudności w nauce[6].
Badanie przeprowadzone przez naukowców brytyjskich sugeruje natomiast, że niedobory witamin C i A mogą zwiększać ryzyko zachorowania na astmę.[7].
Jak zapobiec niedoborom witaminy C?
Większość dziennego zapotrzebowania na witaminę C powinna pokrywać dieta. Do naturalnych, bogatych źródeł witaminy C należą przede wszystkim warzywa i owoce. Duże ilości kwasy askorbinowego znajdują się w natce pietruszki, czarnych porzeczkach, owocach kiwi, czerwonej papryce, warzywach kapustnych, truskawkach, owocach cytrusowych[8]. Należy jednak pamiętać, że ilość kwasu askorbinowego spada znacznie przy obróbce cieplnej potraw – stąd też istotne jest, aby część źródeł witaminy C była spożywana na surowo – np. natka pietruszki, owoce.
Warto dodatkowo stosować witaminę C z apteki. . Witamina C Juvit C w kroplach może być stosowana już u dzieci od 28. dnia życia. Wygodne w podaniu i dozowaniu krople są odpowiednie dla noworodków i niemowląt[9]. Dzieci w wieku od 5 lat wzwyż mogą już przyjmować witaminę C w postaci tabletek, choć forma kropli jest wygodna dla każdej grupy wiekowej.
JUVIT C, 100 mg/ml, krople doustne. Skład: 1 ml kropli zawiera Acidum ascorbicum (kwas askorbowy, witamina C) 100 mg. Postać farmaceutyczna: Krople doustne, roztwór. Wskazania do stosowania: Produkt leczniczy Juvit C przeznaczony jest do leczenia stanów niedoboru witaminy C i profilaktyki chorób wywołanych niedoborem witaminy C, przede wszystkim szkorbutu i jego wstępnych objawów, choroby Moellera-Barlowa, w okresie rekonwalescencji, przy stosowaniu diety ubogiej w witaminę C, zwłaszcza u niemowląt karmionych sztucznie. Produkt jest szczególnie zalecany dla dzieci. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość nasubstancję czynną – kwas askorbowy lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Nie podawać wysokich dawek dzieciom z nadmiernym wchłanianiem żelaza z przewodu pokarmowego. Podmiot odpowiedzialny: PRZEDSIĘBIORSTWO PRODUKCJI FARMACEUTYCZNEJ HASCO-LEK S.A. 51-131 Wrocław, ul. Żmigrodzka 242E. Przed zastosowaniem należy zapoznać się z zatwierdzoną charakterystyką preparatu. Dalsze informacje dostępne na życzenie.
Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.
[1] A. Hill, Vitamin C for Babies: Safety, Efficacy, and Dosage, https://www.healthline.com/nutrition/vitamin-c-for-babies, dostęp: 28.12.2021.
[2] M. Jarosz, E. Rychlik, K. Stoś, J. Charzewska (red.), Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, https://www.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2020/12/Normy_zywienia_2020web-1.pdf, dostęp: 25.10.2021; Witamina C, https://www.medicover.pl/suplementy/witamina-c/, dostęp: 25.10.2021; K. Zawada, Znaczenie witaminy C dla organizmu człowieka, „Herbalism” 2016, nr 1(2)
[3] K. Zawada, Znaczenie witaminy C dla organizmu człowieka, „Herbalism” 2016, nr 1(2), s. 22–32
[4] K. Szkaradek, Niedobór witaminy C – przyczyny, objawy i skutki jej niedoboru, https://www.aptekagemini.pl/poradnik/artykul/niedobor-witaminy-c-przyczyny-objawy-i-skutki-jej-niedoboru/, dostęp: 25.10.2021
[5] K. Szkaradek, Niedobór witaminy C – przyczyny, objawy i skutki jej niedoboru, https://www.aptekagemini.pl/poradnik/artykul/niedobor-witaminy-c-przyczyny-objawy-i-skutki-jej-niedoboru/, dostęp: 25.10.2021.
[6] Niedobory witaminy C zakłócają wczesne etapy rozwoju mózgu, https://www.esculap.com/news/110753/niedobory-witaminy-c-zakcaj-wczesne-etapy-rozwoju-mzgu, dostęp: 25.10.2021
[7] Niedobory witamin związane z ryzykiem astmy, https://www.esculap.com/news/109794/niedobory-witamin-zwizane-z-ryzykiem-astmy, dostęp: 25.10.2021
[8] M. Jarosz, E. Rychlik, K. Stoś, J. Charzewska (red.), Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, https://www.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2020/12/Normy_zywienia_2020web-1.pdf, dostęp: 25.10.2021; K. Zawada, Znaczenie witaminy C dla organizmu człowieka, „Herbalism” 2016, nr 1(2)
[9] Charakterystyka Produktu Leczniczego Juvit C.
Materiał partnera
